De recente uitspraak van de Russische president dat hij met zijn inval in Oekraïne, het land wil “de-nazificeren” en het “nazi-leiderschap” geleid door president Zelenskyy, is niet helemaal ongegrond en vindt zijn wortels in het verleden.

Aan het begin van de huidige Oekraïne-Russische crisis verscheen de volgende verklaring toegeschreven aan een hoge Israëlische functionaris op de niet oninvloedrijke Amerikaanse nieuwswebsite Axios:

“We houden van Oekraïne, maar we gaan niet betrokken raken bij een conflict tussen supermachten zoals de VS en Rusland. We hebben genoeg op ons bord.”

Israël en Oekraïne hebben een goede bilaterale relatie gehad, maar een historisch perspectief nodigt uit tot een oordeelkundiger taalgebruik.

Van de bloedbaden van Kozakkenleider Bogdan Chmielnicki op joden in het midden van de zeventiende eeuw 1648-49 (Chmielnicki wordt tegenwoordig beschouwd als een Oekraïense nationale held), tot de pogroms door het Witte Vrijwilligerskorps tijdens de burgeroorlog (Kiev pogroms -1919) die volgden op de Bolsjewistische Revolutie, bevatten de banden tussen joden en Oekraïners wel meerdere elementen dan ‘liefde’ alleen.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werkten veel Oekraïners actief mee aan de Holocaust, hetzij via de Oekraïense fascistische beweging, de Organisatie van Oekraïense Nationalisten (OUN), de Waffen-SS Galicië-divisie (14. Waffen-Grenadier-Division der SS [galizische Nr. 1] of het politie Bataljon 118 (Ukrainian Schuma) van de Schutzmannschaft.

Het geruchtmakende proces in Israël tegen John Demjanjuk (1920-2012) aka ‘Ivan de Verschrikkelijke‘, toonde een van de vele Oekraïners die als bewaker diende in de concentratiekampen. Demjanjuk was als bewaker aan het werk in Trawniki, Sobibor, Treblinka (?), Majdanek en Flossenburg.

Ontegenzeggelijk waren de Oekraïners ook het slachtoffer van massamoord.

Niemand kan Anne Applebaums boek Red Famine (2017) over de hongersnood in de Oekraïne lezen en de omvang van de tragedie niet waarderen, omtrent de gedwongen hongersnood van Joseph Stalin aan het begin van de jaren dertig (1933) waarbij zo’n vijf miljoen Oekraïners omkwamen.

Maar empathie voor het Oekraïense lijden in het verleden kan de verheerlijking van nazi-collaborateurs in het huidige Oekraïne niet rechtvaardigen.

De verkiezing van een Joodse president in 2019 toonde krachtig de beperkte aantrekkingskracht van het hedendaagse Oekraïense antisemitisme, maar de uitdrukking “we houden van Oekraïne” van het Ministerie van Toerisme was niettemin slecht gekozen.

Het zou passender zijn geweest als een vertegenwoordiger van de Joodse staat een meer genuanceerde taal had aangenomen die de vriendschappelijke betrekkingen van Israël met de moderne Oekraïense democratische staat beter weergeeft.

Bovendien zou het uiten van liefde, wanneer het de bedoeling is om uit te leggen waarom Israël geen vinger uitsteekt om te helpen, als hypocriet en neerbuigend worden beschouwd.

Israel did not sign onto a United States-backed resolution condemning Russia's invasion of Ukraine that failed to gain @UN approval on Friday night.@tovahlazaroff reports:#Russia | #Ukraine | #UNSChttps://t.co/qPr1Pmg8Qp

— The Jerusalem Post (@Jerusalem_Post) February 27, 2022

_Bronnen:

• _{naar een artikel van Mark Regev “An Israeli official misspoke on the Ukraine crisis” van 24 februari 2022 op de site van The Jerusalem Post}